دیدبان حقوق بشر: حقوق پناهندگان افغان در ایران نقض می‌شود
20-نوامبر-2013
گروه خبری: اقلیت های قومی -
سایت نفس در قفس: سازمان دیدبان حقوق بشر که مقر آن در نیویورک است در تازه‌ترین گزارش خود درباره وضعیت پناهندگان و مهاجرین افغان در ایران نوشته که حقوق این افراد توسط دولت ایران نقض می‌شود.
براساس اعلام اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ایران، در سال ۲۰۱۲ حدود ۱. ۴ تا ۲ میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند و مشغول کار هستند که به عنوان پناهنده در این کشور ثبت نشده‌اند و کل پناهندگان افغان در این کشور به ۲. ۴ میلیون تا ۳ میلیون نفر می‌رسد.
این گزارش افزوده است که در سال‌ھای اخیر شرایط برای مهاجرین افغان در ایران دشوار‌تر شده، فشار علیه تمام افغانھای مقیم ایران افزایش یافته که می‌توان به موانع بزرگ همانند عدم دریافت کمک‌های بشر دوستانه، بازداشت خود سرانه مهاجرین و اینکه مهاجرین افغان در برابر کارفرمایان خصوصی از خود قدرت دفاع ندارند، اشاره کرد.
این نخستین باری است که یک نهاد مهم بین‌المللی دولت ایران را متهم به نقض حقوق بشری پناهندگان افغان در این کشور می‌کند.
این گزارش براساس مصاحبه با ٩٠ نفر افغان‌های تدوین شده که زندگی در ایران را تجربه کرده و دیدبان حقوق بشر براساس این مصاحبه‌ها ایران را به دلیل نداشتن یک نظام پناهجوی کارا به نقض حقوق این افراد، بازداشت‌های خود سرانه و نبود مصونیت برای پناهجویان تازه وارد، متهم کرده است.
دیدبان حقوق بشر افزوده که حکومت ایران با توجه به قانون این کشور و حقوق بین الملل خلاف تعهدات خود نسبت به پناهندگان مهاجر عمل می‌کند.
این گزارش به نقل از نعیم ۳۰ ساله که همراه با ۵۰۰ افغان دیگر به صورت غیر قانونی به ایران سفر می‌کردند، نقل قول کرده است: “پس از عبور از مرز در حال استراحت بودیم که متوجه شدیم سربازان ایرانی ما را محاصره کرده‌اند و بعد ما را در داخل یک کامیون بزرگ سرپوشیده که منفذی برای هوا نداشت سوار کردند. نزدیک بود از کمبود اکسیژن خفه شویم. سربازان ایرانی به ما گفتند که شما باید بمرید و هرچه التماس کردیم در کامیون را باز نکردند.”
احساسات ضد خارجی در ایران
گزارش دیدبان حقوق بشر افزوده که سیاست‌های دولت ایران بدین معنی است که کودکان بدون مدرک افغان در ایران اجازه رفتن به مکتب/مدرسه ندارند و مهاجرانی هم که به حیث پناهنده قبول شده‌اند، تنها به کارهای «دستی خطرناک با حقوق پایین» دسترسی دارند.
این سازمان در مورد بالا رفتن احساسات ضد خارجی در ایران هشدار داده است و نوشته که این موضوع افغان‌ها در این کشور را در معرض خشونت‌های فزیکی قرار داده است.
این سازمان افزوده که در بررسی‌هایش ھیچ مدرکی را دال بر وجود یک خط مشی سازمان یافته از سوی مقامات ایران برای اخراج پناهندگان دریافت نکرده است، ولی محدودیت‌های سنگین و فزاینده در داخل ایران برای پناهجویان این خطر را برای مهاجرین افغان ایجاد می‌کند که آنانیکه واقعا با برگشت به افغانستان جانشان در خطر است با آسیب‌های جدی روبرو شوند.
این گزارش افزوده که در نقطه صفر بندر مرزی، اسلام قلعه در ولایت هرات در غرب افغانستان، اکثر مردان، زنان و کودکانی که با آنان مصاحبه شده بیشتر افرادی بوده‌اند که به تازگی از ایران اخراج شدند. برخی از مصاحبه شوندگان، اغلب مردانی بودند که پس از ورود به ایران به صورت قاچاقی در ایران زندگی می‌کردند و بدون داشتن اجازه رسمی کار می‌کردند.
دیدبان حقوق بشر افزوده است که بسیاری از این افراد شکایت می‌کردند که در ھنگام دستگیری و اخراج، توسط مسئولین ایرانی مورد آزار واذیت‌ھای گوناگون قرار گرفته‌اند.
این گزارش افزوده که تعداد از مصاحبه شوندگان وضعیت روحی کاملاً بحرانی داشتند و این سازمان با پدر و مادری صحبت کرده که آنان را در مسیر اخراج از ایران از فرزندانش جداکرده بودند و نمی‌دانستند که فرزندان خود را دوباره چگونه پیدا کنند.
این گزارش افزوده است که مهاجرین افغان در ایران از نظر درآمد اولیه زندگی در وضعیت بهتری نسبت به بسیاری در افغانستان قرار دارند و فرزندان آنان نیز قادر به تحصیل در این کشور هستند، اگرچه در بعضی موارد آنان در زمینه آموزش فرزندان خود با مشکلات زیادی روبرو هستند.
این گزارش افزوده که زنان در ایران نسبتا از وضعیت خوبی بر خوردارند، دسترسی به آموزش و امکان درخواست طلاق را نیز دارند.
یکی از مقامات رسمی دولت افغانستان به گزارشگران حقوق بشر گفته است که مردم درباره قتل‌ھای ناموسی در افغانستان گزارش‌های را دریافت می‌کنند و در نتیجه نمی‌خواهند که به افغانستان برگردند.
این نهاد حقوق بشری افزوده است که دولت ایران با تنگ‌تر کردن عرصه زندگی بر مهاجرین افغان تلاش دارد تا آنان را وادار به بازگشت به افغانستان کند.
این گزارش به دولت ایران توصیه کرده که پناھجویان و پناھندگان ثبت نام شده افغان را با زور به افغانستان باز نگرداند و روند درخواست پناهندگی را برای افغان‌ها مسدود نکند.
این گزارش تاکید کرد که باید به ھر افغان که با اخراج از ایران مواجه است، فرصتی داده شود تا قاضی به پرونده او رسیدگی کند.
دیدبان حقوق بشر تاکید کرده که اکنون برای اتباع افغانستان مناطق ممنوعه اعلام شده که باید لغو شود و افغان‌ها باید بدون هیج گونه تبعیض آزادی تردد داشته باشند. این گزارش نوشته که نیروهای امنیی و مقامات دیگر باید با افغان‌ها برخورد شایسته انسانی و مطابق به قوانین داخلی و بین المللی داشته باشند.