گزارش اجرای ۸۴ حکم اعدام در ایران در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی
18-آگوست-2018
گروه خبری: اعدام -
سایت نفس در قفس: اجرای پرتعداد مجازات مرگ همواره یکی از مواردی بوده که جمهوری اسلامی ایران به خاطر آن مورد انتقاد شدید نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های حقوق بشری قرار گرفته است.
از سال ۱۳۹۲ هم که حسن روحانی با شعارهایی مانند رعایت حقوق شهروندی به ریاست جمهوری رسید، وضعیت حقوق بشر در این کشور تغییری نکرده و چه بسا در مواردی رو به وخامت نیز گذاشت.
لیگ حقوق بشر زندانیان ایران پیش از این در گزارشی به اجرای دست‌کم ۲۸۱۴ حکم مرگ در دوره‌ی اول ریاست جمهوری حسن روحانی پرداخته بود.
این در حالی بود که در دوره‌ی اول ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد ۱۰۹۵ و در دوره‌ی دوم زمام‌داری وی ۲۲۳۶ نفر در ایران به دار کشیده شده بودند.
بر اثر فشارهای بین‌المللی و تلاش‌های فعالین و گروه‌های مدافع حقوق بشر در ایران، مجلس شورای اسلامی سرانجام قانون جدید مبارزه با مواد مخدر را در ۱۲ مهر ماه ۱۳۹۷ به تصویب رساند. این قانون که از ۲۳ آبان ماه همان سال اجرایی شد، کاهش اجرای احکام اعدام با اتهامات مواد مخدر را که پیش‌تر قسمت اعظم این احکام را دربرمی‌گرفت، موجب شد.
این اگرچه یک پیروزی مهم برای مدافعان حقوق بشر در ایران محسوب می‌شود اما گامی اولیه برای لغو کلیه‌ی اشکال مجازات مرگ در کشور است.
در سال ۲۰۱۸ میلادی نیز جمهوری اسلامی هم‌چنان به اجرای پرشمار احکام اعدام در نقاط مختلف کشور ادامه داده است.
بنا بر گزارش مرکز آمار لیگ حقوق بشر زندانیان ایران در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی دست‌کم ۸۴ زندانی در ایران به دار آویخته شده‌اند.
با وجود انتقادهای گسترده از ایران به دلیل اعدام افراد در ملاعام، مقامات این کشور هم‌چنان به اجرای احکام مرگ در ملاعام اصرار دارند به طوری که در این مدت حداقل ۶ نفر در مقابل دیدگان مردم شهرهای سلماس، دوگنبدان، مشهد و بندرعباس اعدام شده‌اند.
این احکام بدون ملاحظه‌ی حضور کودکان در محل اجرای آن‌ها و با تبلیغات گسترده‌ای در سطح شهرها که مردم را به حضور در آن دعوت می‌کنند اجرا می‌شوند. اعدام افراد در ملاعام در حقیقت نوعی مجازات جمعی برای تمام بینندگان آن صحنه است که سطحی دیگر از خشونت را در اعمال مجازات مرگ نمایان می‌کند.
یکی از نگرانی‌های عمده در رابطه با احکام اعدام در ایران، عدم اعلام اخبار اجرای این احکام توسط مراجع رسمی است. این امر هم‌چنین ضرورت گزارش‌گری مستقل فعالین و سازمان‌های مدافع حقوق بشر را در این رابطه دوچندان می‌کند.
از ۸۴ حکم اعدام اجرا شده در ۶ ماه اول سال جاری میلادی تنها ۲۵ مورد توسط رسانه‌های رسمی و نیمه‌رسمی اطلاع‌رسانی شده و ۵۹ مورد دیگر توسط سازمان‌ها و فعالین مستقل مدافع حقوق بشر افشا شده‌اند. این خود نشان از تمایلی قوی در مقامات ایران برای مخفی‌کاری در رابطه با اجرای احکام اعدام در کشور است.
این واقعیت، نگرانی‌ها را از گسترش اعدام‌های مخفیانه و یا اعلام‌نشده در زندان‌های مختلف کشور افزایش داده و احتمال بالاتر بودن تعداد واقعی افراد اعدام‌شده را از آن‌چه که تاکنون افشا شده است افزایش می‌دهد.
از دیگر مواردی که مورد انتقاد شدید نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان ملل قرار گرفته، اعدام افرادی است که در زمان ارتکاب جرم انتسابی زیر ۱۸ سال سن داشته‌اند. در این زمینه نیز ایران یکی از کشورهای انگشت‌شمار در دنیاست که به اعدام زندانیان نوجوان ادامه می‌دهد به طوری‌که از ماه ژانویه تا پایان ماه ژوئن ۲۰۱۸ حداقل ۴ زندانی نوجوان در ایران اعدام شده‌اند.
امیرحسین پورجعفر، محبوبه مفیدی، علی کاظمی و ابوالفضل چزانی ۴ نفری بودند که در نوجوانی دستگیر شده و پس از ۱۸ سالگی اعدام شدند.
بیش‌ترین تعداد افراد اعدام‌شده در طول این ۴ سال از میان زندانیان متهم به قتل با بیش از ۸۹٪ موارد اجرای احکام مرگ بوده است. این رقم بالا ضرورت بازنگری در قانون قصاص را که تمامی این متهمان تحت آن به چوبه‌های دار سپرده می‌شوند برجسته می‌کند.
مجازات اعدام در ایران اما تنها به جرائم خشن و جرائم مواد مخدر اختصاص نداشته و از آن به عنوان ابزاری برای سرکوب گسترده‌ی دگراندیشان و مخالفان سیاسی نیز استفاده می‌شود.
در این دوره‌ی ۶ ماهه، یکی از دراویش گنابادی بازداشت شده در حمله‌ی نیروهای امنیتی و لباس شخصی به اقامتگاه قطب دراویش در خیابان گلستان هفتم تهران به نام محمد ثلاث اعدام شد.
اعدام محمد ثلاث که انتقادات گسترده‌ی سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی را برانگیخت در یک روند دادرسی غیرشفاف و در حالی که او بارها در تماس‌های مختلف از داخل زندان بر بی‌گناهی خود اصرار داشت صورت پذیرفت.
نسخه‌ی پی‌دی‌اف این گزارش را از اینجا دانلود کنید: اعدام در ایران در ۶ ماه اول سال ۲۰۱۸